Tết Nguyên Đán là thời khắc thiêng liêng của người Việt, mang theo những giá trị văn hóa truyền thống độc đáo. Trong đó, miền Tây Nam Bộ nổi tiếng với những phong tục đón Tết Giao thừa đầy màu sắc, đậm chất mộc mạc, nghĩa tình. Không chỉ là dịp sum họp gia đình, đêm Giao thừa ở miền Tây còn là dịp để tái hiện những nét văn hóa đặc trưng mà ít nơi nào có được. Hãy cùng khám phá 8 phong tục Tết miền Tây thú vị và đặc biệt này trong bài viết sau.
Mâm cơm cúng ông bà tổ tiên tưởng nhớ nguồn cội
Chiều 30 Tết, bà con miền Tây chuẩn bị mâm cơm cúng ông bà tổ tiên rất trang trọng. Hai món nhất định phải có là nồi thịt kho hột vịt và canh khổ qua, tượng trưng cho sự sung túc và mong muốn những điều không may sẽ qua đi trong năm mới. Ngoài ra, mâm cơm còn có bánh tét, dưa món, củ kiệu và thêm thắt những món khác tùy theo điều kiện của từng nhà.
Đây là lúc con cháu bày tỏ lòng thành kính, dâng lên tổ tiên để báo cáo những việc đã làm được trong năm qua, đồng thời cầu xin ông bà phù hộ cho năm mới được bình an, thuận lợi và gặp nhiều may mắn.
Gói bánh tét cùng mong ước sum vầy
Vào những ngày 28, 29 hoặc 30 tháng Chạp, bà con miền Tây thường tụ họp quây quần để gói bánh tét – món bánh truyền thống không thể thiếu trong dịp Tết. Nguyên liệu chính gồm nếp, đậu xanh và thịt heo, được gói khéo léo trong lá chuối. Bánh tét mang ý nghĩa tượng trưng cho sự no đủ, sum vầy và hạnh phúc.
Đêm Giao thừa, hình ảnh cả nhà ngồi bên nhau canh nồi bánh tét, vừa cười nói rôm rả, vừa kể chuyện xưa đã trở thành một phần ký ức thân thương, không thể thiếu trong lòng người miền Tây.
Mua sắm tại chợ Tết trên sông
Chợ Tết trên sông là một phong tục độc đáo chỉ có ở miền Tây. Trong những ngày cận Tết, đặc biệt là đêm cuối năm, các chợ nổi như Cái Răng, Cái Bè, Ngã Bảy, Ngã Năm... nhộn nhịp hơn bao giờ hết với hàng trăm ghe xuồng chở đầy hoa, trái cây, bánh mứt và các mặt hàng Tết. Trên mỗi chiếc ghe, các "cây bẹo" treo lủng lẳng các sản phẩm để người mua dễ nhận biết.
Không khí sôi động của chợ Tết trên sông với tiếng cười nói rộn rã và cảnh người mua bán tấp nập, chính là nét văn hóa đặc trưng của người dân vùng sông nước.
Chuẩn bị mâm ngũ quả với tâm niệm cầu tài lộc
Theo phong tục Tết miền Tây, mâm ngũ quả thường gồm mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài và sung, với ý nghĩa "cầu vừa đủ xài, sung túc". Đặc biệt, bà con kiêng đặt chuối và cam lên mâm ngũ quả vì cho rằng những loại trái này không mang lại may mắn.
Trên bàn thờ ngày Tết, cặp dưa hấu đỏ cũng là thứ không thể thiếu, tượng trưng cho sự may mắn và thành công. Ngày nay, dưa hấu còn được trang trí khéo léo với chữ thư pháp, góp phần làm không gian Tết thêm sinh động và ý nghĩa.
Nấu canh khổ qua – Mong “cái khổ qua đi”
Canh khổ qua nhồi thịt là món ăn truyền thống trong ngày Tết của người miền Tây. Hương vị thanh mát của món canh như gửi gắm hy vọng mọi khó khăn sẽ qua đi, nhường chỗ cho niềm vui và sự thịnh vượng trong năm mới.
Món ăn này thường được dâng cúng tổ tiên và cũng là một phần không thể thiếu trong bữa cơm sum họp gia đình.
Không khí sum họp đầm ấm vào chiều 30 Tết
Một phong tục Tết miền Tây khác trước đêm Giao thừa là khoảnh khắc cả gia đình cùng quây quần bên mâm cơm tất niên. Bữa ăn không chỉ là dịp hiếm hoi mọi thành viên trong gia đình tề tựu đông đủ, mà còn nhằm tiễn biệt năm cũ và đón chào đón năm mới.
Khi không khí đón giao thừa trở nên rộn ràng hơn bao giờ hết, cả nhà quây quần bên nhau, cùng ăn uống, trò chuyện và tận hưởng khoảnh khắc chuyển giao năm trong sự ấm áp và tiếng cười vui vẻ.
Thay áo mới, đón giao thừa với hy vọng may mắn
Đêm Giao thừa, bà con thường diện đồ mới tinh, tắm rửa sạch sẽ để chào đón năm mới với tinh thần tươi vui và đầy ắp hy vọng. Trong túi áo, túi quần hay bỏ sẵn một ít tiền, với mong muốn cả năm làm ăn dư dả, tiền bạc luôn rủng rỉnh.
Chúc Tết sau thời khắc Giao thừa
Ngay sau thời khắc giao thừa, người miền Tây bắt đầu tục lệ chúc Tết và lì xì người thân, bạn bè. Những lời chúc tốt đẹp, câu chuyện vui vẻ tạo nên không khí Tết ấm áp và gần gũi. Tinh thần phóng khoáng, vui vẻ của người miền Tây khiến không khí Tết thêm phần rộn ràng, ý nghĩa.
Có thể thấy, mỗi phong tục Tết miền Tây trong đêm Giao thừa không chỉ phản ánh nét đẹp văn hóa lâu đời mà còn gửi gắm những ước mong bình yên, thịnh vượng cho năm mới. Nếu có dịp xuôi về miền Tây trong dịp Tết, đừng quên hòa mình vào không khí lễ hội để cảm nhận trọn vẹn sự đặc sắc và chân tình nơi đây.
Xem thêm: