Thuốc lá từ lâu đã được cảnh báo là "kẻ giết người thầm lặng" với vô vàn hệ lụy nguy hiểm cho cơ thể. Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến người hút mà còn đe dọa cả những người xung quanh qua khói thuốc thụ động. Việc hiểu rõ những tác động tiêu cực này là điều tiên quyết giúp mỗi người chủ động bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi nguy cơ bệnh tật.
Thành phần hóa học gây hại có trong thuốc lá
Khói thuốc lá chứa hơn 5.000 hóa chất, trong đó hàng trăm chất độc hại gây tổn thương nghiêm trọng đến cơ thể. Một số thành phần tiêu biểu như:
- 1,3-Butadiene: Chất dùng trong sản xuất cao su gây ung thư máu.
- Arsenic: Dùng để bảo quản gỗ, một số hợp chất arsenic liên quan đến ung thư phổi, gan, da và bàng quang.
- Benzen: Gây bệnh bạch cầu.
- Cadmium: Kim loại trong pin, ảnh hưởng đến phổi, thận và tuyến tiền liệt.
- Chromium VI: Gây ung thư phổi, mũi và xoang.
- Formaldehyde: Làm tổn thương mô hô hấp, gây bệnh bạch cầu.
- Polonium-210: Nguyên tố phóng xạ gây ung thư.
- Tar: Dư lượng bám dính gây hại cho phổi và mô mềm.
Những chất này làm tăng nguy cơ ung thư và gây hại đến nhiều cơ quan, đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.
Trong khói thuốc lá tiềm ẩn nhiều hóa chất độc hại (Ảnh: Luật Việt Nam)
Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe
Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe là rất nghiêm trọng khi gây ra hàng loạt bệnh lý nguy hiểm ở nhiều cơ quan trong cơ thể:
Tăng nguy cơ mắc ung thư
Các chất độc như benzene, formaldehyde trong thuốc lá làm tổn thương DNA dẫn đến ung thư phổi, gan, thực quản, tụy, máu,... Người hút có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp 25 lần người không hút.
Bệnh lý về tim mạch
Thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim tăng gấp 2–4 lần so với người bình thường. Các hóa chất độc hại sẽ làm dày thành mạch, hình thành cục máu đông, từ đó gây nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp và đột quỵ.
Tổn thương phổi
Hút thuốc lá trong thời gian dài làm hỏng túi khí dẫn đến viêm phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và suy hô hấp. Người hút thuốc có nguy cơ tử vong do COPD cao gấp 12 – 13 lần so với người không hút.
Thuốc lá là nguyên nhân gây ung thư phổi và các bệnh về tim mạch (Ảnh: Báo Bình Thuận)
Sinh sản và thai kỳ
Nhiều nghiên cứu về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe đã chỉ ra rằng phụ nữ hút thuốc khó mang thai hơn, tăng nguy cơ sảy thai và sinh non. Thai nhi cũng dễ bị thiếu oxy, nhẹ cân hoặc mắc dị tật.
Khói thuốc thụ động
Khói thuốc lá thụ động gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe, đặc biệt với trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai.
- Trẻ hít phải dễ mắc hen suyễn, viêm phổi, cảm cúm, cảm lạnh, khó thở,...
- Phụ nữ mang thai hít phải có thể ảnh hưởng đến thai nhi, dẫn đến thai chết lưu, sinh non, sinh con nhẹ cân và tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh.
Lão hóa sớm
Hút thuốc làm co mao mạch dưới da, hạn chế máu lưu thông, giảm oxy và dưỡng chất, tạo nếp nhăn, da sạm màu, mất độ đàn hồi.
Sinh lý nam giới
Hút nhiều thuốc lá còn làm giảm lưu thông máu đến dương vật, dẫn đến rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, giảm ham muốn tình dục và sự tự tin.
Loãng xương
Hút thuốc thúc đẩy mất canxi, làm giảm mật độ xương, tăng nguy cơ gãy xương, đau khớp, thậm chí rụng răng.
Nhìn chung, thuốc lá không chỉ gây hại cho người hút mà còn ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là nhóm đối tượng dễ tổn thương như trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai.
Hút thuốc lá tác động tiêu cực tới sức khỏe mẹ bầu và trẻ nhỏ (Ảnh: Medinet)
Hãy hành động vì môi trường không có khói thuốc lá
Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá và 33 triệu người bị ảnh hưởng bởi khói thuốc thụ động. Để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, bạn cần lưu ý:
- Không hút thuốc lá hoặc thuốc lào ở nơi công cộng như bệnh viện, sân bay, bến xe, rạp chiếu phim,...
- Không hút trong nhà hoặc tại nơi làm việc, nhất là khi có trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai.
- Tuyệt đối không bán thuốc lá, thuốc lào cho trẻ dưới 16 tuổi.
- Chủ động nhắc nhở người khác không hút thuốc nơi công cộng.
- Đặt các biển báo cấm hút thuốc ở hành lang, văn phòng, trường học, khu vực công cộng,...
Mỗi hành động nhỏ đều góp phần tạo nên một môi trường không khói thuốc. Hãy bắt đầu từ chính bạn khi “nói không với thuốc lá”, lên tiếng vì sức khỏe cộng đồng và cùng tuyên truyền, lan tỏa thông điệp sống lành mạnh tới xã hội. Một môi trường sạch khói thuốc là món quà quý giá dành cho thế hệ hiện tại và mai sau.
Chủ động đặt các biển cấm hút thuốc tại nơi làm việc (Ảnh: Báo Khánh Hòa)
Có thể thấy tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe là vô cùng nghiêm trọng. Việc từ bỏ thuốc lá không chỉ giúp bạn bảo vệ lá phổi, tim mạch và các cơ quan quan trọng khác của cơ thể mà còn là hành động thiết thực để xây dựng một lối sống lành mạnh, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho bản thân và cộng đồng.
Xem thêm
.jpg)
.png)
