Vì sao phải bắt buộc tham gia đóng BHXH là câu hỏi nhiều người lao động đặt ra, đặc biệt người mới đi làm hoặc chuyển đổi công việc. Thực tế, BHXH không chỉ là quyền lợi cá nhân mà còn là nghĩa vụ pháp luật nhằm bảo vệ an sinh xã hội. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ căn cứ pháp lý, quyền lợi và lý do vì sao BHXH được áp dụng rộng rãi.
Căn cứ pháp luật về việc bắt buộc đóng BHXH
Căn cứ theo Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 và Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, đối tượng tham gia BHXH bắt buộc bao gồm:
- Làm việc theo hợp đồng từ 1 tháng trở lên, kể cả hợp đồng không xác định thời hạn hoặc các thỏa thuận có bản chất là lao động hưởng lương.
- Cán bộ, công chức, viên chức đang làm việc trong các cơ quan, tổ chức nhà nước.
- Lực lượng vũ trang và cơ yếu, gồm công nhân, viên chức quốc phòng, công an và người làm việc trong tổ chức cơ yếu.
- Quân nhân, công an chuyên nghiệp, gồm sĩ quan, hạ sĩ quan, người làm công tác cơ yếu hưởng lương theo chế độ quân nhân.
- Hạ sĩ quan, binh sĩ, học viên các trường quân đội, công an, cơ yếu được cấp sinh hoạt phí.
- Dân quân thường trực hưởng sinh hoạt phí theo quy định.
- Người lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng theo quy định của pháp luật (trừ trường hợp có điều ước quốc tế khác).
- Vợ hoặc chồng được cử đi công tác nhiệm kỳ cùng thành viên cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài và hưởng sinh hoạt phí.
- Người giữ chức danh quản lý doanh nghiệp hoặc HTX, có hoặc không hưởng lương.
- Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố.
- Người lao động làm việc không trọn thời gian, nhưng có thu nhập từ mức lương tối thiểu trở lên.
- Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh, theo quy định của Chính phủ.
BHXH là chính sách an sinh xã hội được pháp luật quy định rõ đối tượng tham gia bắt buộc (Ảnh: Người Đưa Tin)
Mục tiêu của các quy định này là:
- Bảo đảm mọi người lao động đều có quyền được bảo vệ trước rủi ro mất thu nhập khi ốm đau, tai nạn, mất sức lao động hoặc khi về già.
- Tạo quỹ chung để chia sẻ rủi ro giữa người lao động các thế hệ.
- Quản lý minh bạch thị trường lao động thông qua hồ sơ BHXH.
Quyền lợi khi tham gia BHXH
BHXH đem lại nhiều quyền lợi thiết thực:
- Chế độ hưu trí: Khi đủ tuổi và thời gian đóng, bạn nhận lương hưu hàng tháng suốt đời.
- Chế độ tử tuất: Thân nhân được nhận trợ cấp một lần hoặc hàng tháng khi bạn mất.
- Chế độ ốm đau: Hưởng trợ cấp khi nghỉ ốm có giấy xác nhận y tế.
- Chế độ thai sản: Dành cho cả lao động nam và nữ khi sinh con hoặc nhận nuôi con nhỏ.
- Chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: Hỗ trợ chi phí điều trị, phục hồi sức khỏe và trợ cấp khi suy giảm khả năng lao động.
Lợi ích quan trọng nhất của BHXH là tính ổn định và lâu dài. Một khi đã đủ điều kiện hưởng, Nhà nước chi trả lương hưu hoặc trợ cấp suốt đời đối với hưu trí và chi trả kịp thời khi phát sinh các chế độ ngắn hạn. Chính nhờ cơ chế đóng và hưởng quyền lợi này mà BHXH trở thành “lá chắn” tài chính quan trọng cho người lao động và gia đình.
Tham gia BHXH bắt buộc giúp bảo đảm tài chính khi gặp rủi ro và khi về hưu (Ảnh: Tạp chí Tài chính)
Vì sao phải bắt buộc tham gia đóng BHXH?
Nếu BHXH chỉ để tự nguyện, nhiều người trẻ khỏe, thu nhập cao sẽ chọn không tham gia vì chưa thấy cần thiết. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng:
- Quỹ BHXH mất cân đối: Chủ yếu người có nguy cơ cao mới tham gia khiến quỹ phải chi nhiều hơn thu.
- Nguy cơ thiếu an sinh khi về già: Người không tham gia sẽ không có lương hưu, dễ gặp khó khăn tài chính.
- Tăng gánh nặng cho ngân sách Nhà nước: Phải chi trợ cấp cho những người không có nguồn thu nhập khi về già.
BHXH còn đảm bảo tính chia sẻ rủi ro giữa các thế hệ: Người trẻ đóng cho người già hôm nay và khi về già, thế hệ sau lại đóng cho bạn.
BHXH giúp duy trì quỹ hưu trí và đảm bảo an sinh xã hội bền vững (Ảnh: CafeF)
FAQ – Câu hỏi thường gặp về BHXH
Nhiều người thắc mắc tại sao không để BHXH ở dạng tự nguyện hoàn toàn. Dưới đây là các câu hỏi phổ biến:
-
Nếu không tham gia BHXH bắt buộc có bị phạt không?
Có. Người lao động và doanh nghiệp trốn đóng, đóng thiếu hoặc đóng chậm đều bị xử phạt hành chính và phải truy nộp.
-
Tham gia BHXH bắt buộc rồi có cần đóng BHXH tự nguyện không?
Không. BHXH tự nguyện chỉ dành cho người không thuộc diện đóng BHXH bắt buộc.
-
Người làm nhiều việc có phải đóng BHXH ở tất cả nơi làm không?
Không. Theo luật, chỉ đóng BHXH ở hợp đồng lao động đầu tiên
Vì sao phải bắt buộc tham gia đóng BHXH? Bởi đây là chính sách an sinh lâu dài giúp bảo vệ người lao động trước rủi ro và đảm bảo cuộc sống khi về già. Quy định bắt buộc không chỉ duy trì quỹ hưu trí ổn định mà còn chia sẻ rủi ro trong toàn xã hội. Do đó, tham gia đầy đủ BHXH vừa là nghĩa vụ, vừa là quyền lợi không thể bỏ qua.
Xem thêm:
.jpg)
.png)
