Sinh non là nỗi lo lớn của nhiều mẹ bầu. Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các biến chứng nguy hiểm cho trẻ sơ sinh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sinh non được định nghĩa là khi em bé chào đời trước tuần thai thứ 37. Việc nắm rõ nguyên nhân phổ biến khiến mẹ bầu sinh non sẽ giúp chị em chủ động phòng tránh, bảo vệ thai kỳ khỏe mạnh và trọn vẹn.
5 nguyên nhân chính khiến mẹ bầu sinh non
Có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng sinh non, trong đó các bác sĩ sản khoa chia thành nhóm nguyên nhân liên quan đến sức khỏe mẹ bầu, điều kiện thai kỳ và lối sống hàng ngày.
Các bệnh lý nền và biến chứng thai kỳ
Những mẹ bầu mắc bệnh mãn tính như tiểu đường, cao huyết áp, bệnh tim hoặc bệnh thận thường có nguy cơ sinh non cao hơn. Các bệnh này ảnh hưởng đến khả năng vận chuyển oxy và dưỡng chất đến thai nhi khiến bé phát triển không đạt chuẩn, dễ kích hoạt chuyển dạ sớm. Nếu bệnh không được kiểm soát tốt, bác sĩ có thể buộc phải chỉ định sinh sớm để bảo vệ cả mẹ và con.
Ngoài ra, một số biến chứng trong thai kỳ như nhau tiền đạo, tiền sản giật, nhiễm trùng ối hoặc đa ối cũng là nguyên nhân khiến mẹ bầu sinh non. Những biến chứng này thường làm thay đổi áp lực bên trong tử cung hoặc ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường nuôi dưỡng thai, từ đó dẫn đến việc sinh non thai nhi khi bé chưa đạt tới thời điểm an toàn để chào đời.
Bệnh lý là nguyên nhân đầu tiên khiến mẹ bầu sinh non (Ảnh: Mamamy)
Tiền sử sinh non hoặc bất thường cổ tử cung
Phụ nữ từng sinh non ở lần mang thai trước sẽ có khả năng tái diễn ở lần sau cao hơn, đặc biệt nếu nguyên nhân gốc chưa được xử lý. Nghiên cứu cho thấy cổ tử cung ngắn hoặc yếu bẩm sinh làm giảm khả năng giữ thai đủ tháng, dẫn đến thai nhi tụt xuống và kích hoạt cơn co tử cung sớm.
Bên cạnh đó, các can thiệp phẫu thuật liên quan đến cổ tử cung trước đó (như khoét chóp, điều trị u) cũng có thể khiến cấu trúc cổ tử cung yếu đi. Điều này đồng nghĩa với việc mẹ bầu có thể phải đối mặt với nguy cơ sinh non nếu không được theo dõi sát sao.
Dinh dưỡng kém hoặc chế độ ăn mất cân đối
Một chế độ ăn thiếu hụt dưỡng chất quan trọng như protein, vitamin, khoáng chất sẽ khiến thai nhi không được nuôi dưỡng đầy đủ. Khi cơ thể mẹ không cung cấp đủ nguyên liệu để phát triển các cơ quan của bé, nguy cơ sinh non sẽ gia tăng. Đây là lý do mẹ bầu cần xây dựng thực đơn hợp lý ngay từ đầu thai kỳ.
Ngược lại, việc ăn uống mất kiểm soát, tiêu thụ nhiều đường, chất béo bão hòa hoặc thực phẩm chế biến sẵn có thể làm tăng nguy cơ tiểu đường thai kỳ, cao huyết áp và các biến chứng khác. Những tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ mà còn có thể gián tiếp dẫn đến sinh non.
Mẹ bầu sinh con thiếu tháng do chế độ dinh dưỡng không cân đối (Ảnh: AVAKids)
Thói quen sinh hoạt không lành mạnh
Hút thuốc lá, uống rượu bia hay sử dụng chất kích thích đều làm giảm lưu lượng máu đến nhau thai, gây thiếu oxy và dinh dưỡng cho thai nhi. Điều này không chỉ làm bé chậm phát triển mà còn dễ gây ra chuyển dạ sớm. Khói thuốc, dù là chủ động hay thụ động đều chứa nhiều chất độc có thể tác động trực tiếp đến hệ tuần hoàn của mẹ bầu.
Bên cạnh đó, làm việc quá sức, thường xuyên thức khuya hoặc vận động quá mạnh cũng có thể làm tăng áp lực lên tử cung. Nếu mẹ bầu không được nghỉ ngơi hợp lý, cơ thể sẽ dễ mệt mỏi, từ đó dẫn đến thay đổi hormone và phải đối mặt với nguy cơ sinh non cao hơn.
Căng thẳng và áp lực tâm lý
Stress kéo dài khiến cơ thể tiết ra nhiều hormone cortisol, một chất có khả năng kích hoạt tử cung co bóp sớm hơn bình thường. Mẹ bầu chịu áp lực từ công việc, tài chính hoặc mâu thuẫn gia đình thường có nguy cơ sinh non cao hơn nhóm giữ tinh thần thoải mái.
Mẹ bầu gặp căng thẳng trong thai kỳ có thể dẫn tới sinh non (Ảnh: Long Châu)
Ngoài tác động đến quá trình mang thai, căng thẳng còn khiến mẹ dễ bị mất ngủ, ăn uống thất thường và sức đề kháng suy giảm. Tất cả những yếu tố này cộng hưởng lại ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của bé cũng như làm tăng nguy cơ sinh non.
Hậu quả của sinh non đối với mẹ và bé
Sinh non không chỉ gây nguy hiểm cho trẻ mà còn để lại nhiều hệ lụy cho sức khỏe thể chất và tinh thần của người mẹ.
Với người mẹ, sinh non có thể dẫn đến mất máu, nhiễm trùng, thậm chí là trầm cảm sau sinh. Cảm giác lo lắng cho sức khỏe của con cũng khiến quá trình hồi phục trở nên chậm hơn.
Với trẻ, việc chào đời khi các cơ quan chưa hoàn thiện đồng nghĩa nguy cơ cao mắc các bệnh về hô hấp, tiêu hóa, thị lực và miễn dịch. Trẻ sinh càng sớm, khả năng phải điều trị dài ngày trong lồng ấp càng cao.
Sinh non có thể khiến trẻ cần nhiều thời gian điều trị trong lồng ấp (Ảnh: Hồng Ngọc)
Biện pháp phòng ngừa sinh non
Để giảm nguy cơ sinh non, mẹ bầu nên:
- Khám thai định kỳ để phát hiện sớm các bất thường.
- Điều trị ổn định bệnh lý nền trước và trong khi mang thai.
- Xây dựng chế độ ăn giàu dinh dưỡng, cân bằng các nhóm chất.
- Nghỉ ngơi hợp lý, giảm áp lực công việc và hạn chế căng thẳng.
- Tránh tiếp xúc khói thuốc, rượu bia và môi trường độc hại.
FAQ - Câu hỏi thường gặp về nguyên nhân sinh non
Dưới đây là những thắc mắc phổ biến xoay quanh nguyên nhân khiến mẹ bầu sinh non:
1. Sinh non có thể dự đoán trước được không?
Có thể, nếu mẹ bầu được theo dõi sát sao và thực hiện các xét nghiệm, siêu âm định kỳ. Tuy nhiên vẫn có trường hợp xảy ra đột ngột mà không có dấu hiệu báo trước.
2. Cúm khi mang thai có gây sinh non không?
Cúm nhẹ thường không ảnh hưởng nhiều nhưng cúm nặng kèm sốt cao và mất nước có thể làm tăng nguy cơ sinh non.
3. Nếu đã từng sinh non, lần mang thai sau có nguy cơ tái diễn không?
Có. Tiền sử sinh non là một yếu tố nguy cơ nên mẹ cần được bác sĩ theo dõi chặt chẽ hơn trong lần mang thai tiếp theo.
Việc hiểu rõ nguyên nhân phổ biến khiến mẹ bầu sinh non là bước quan trọng giúp chị em nhận diện sớm các yếu tố rủi ro và chủ động phòng ngừa. Bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, kiểm soát tốt các bệnh lý nền kết hợp khám thai định kỳ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, mẹ bầu hoàn toàn có thể giảm đáng kể nguy cơ sinh non. Một thai kỳ khỏe mạnh không chỉ là mong muốn của mẹ mà còn là món quà đầu đời ý nghĩa nhất dành cho bé.
Xem thêm:
.jpg)
.png)
