Trong quá trình mang thai, việc bé chào đời đúng thời điểm đóng vai trò rất quan trọng cho sự phát triển thể chất và trí tuệ. Tuy nhiên, không phải lúc nào quá trình ấy cũng diễn ra trọn vẹn. Nhiều cha mẹ băn khoăn khi nào trẻ được coi là sinh non cũng như những yếu tố ảnh hưởng và cách chăm sóc tốt nhất để bé phát triển khỏe mạnh. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm, phân loại, nguyên nhân và đặc điểm của trẻ sinh non, từ đó có hướng chuẩn bị và cách chăm sóc phù hợp.
Thế nào là trẻ sinh non?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ sinh non là những bé được sinh ra trước tuần thai thứ 37, tính từ ngày đầu của kỳ kinh cuối cùng của người mẹ. Cách định nghĩa này giúp phân biệt rõ ràng với trẻ nhẹ cân hoặc bị suy dinh dưỡng bào thai.
Về mức độ, trẻ sinh non được chia thành các nhóm:
- Sinh non muộn: Từ 34 tuần đến 36 tuần 6 ngày.
- Sinh non vừa: Từ 32 tuần đến dưới 34 tuần.
- Sinh rất non: Bằng hoặc dưới 32 tuần.
- Sinh cực non: Dưới 28 tuần.
Xác định mức độ sinh non của trẻ theo tuần (Ảnh: Báo Thanh niên)
Việc xác định trẻ khi nào được coi là sinh non không chỉ dựa trên cân nặng khi sinh mà chủ yếu dựa vào tuổi thai. Tuổi thai càng thấp thì nguy cơ biến chứng càng cao, đòi hỏi quy trình chăm sóc đặc biệt để giảm rủi ro cho trẻ.
Đặc điểm nhận biết trẻ sinh non
Khi không nhớ chính xác ngày kinh cuối, cha mẹ và bác sĩ có thể dựa vào những dấu hiệu bề ngoài để xác định trẻ được coi là sinh non.
- Đặc điểm thể chất: Da trẻ sinh non thường mỏng, đỏ, có thể nhìn thấy mạch máu; nhiều lông tơ và chất gây bám trên da. Vành tai mềm, hộp sọ dễ biến dạng. Mầm vú nhỏ, gan bàn chân ít nếp nhăn. Ở bé trai, tinh hoàn chưa xuống bìu nếu sinh trước tuần 33 - 34; ở bé gái, môi lớn chưa che kín môi nhỏ.
- Đặc điểm vận động và thần kinh: Trẻ thường ít cử động, tay chân duỗi thẳng, trương lực cơ yếu, phản xạ bú mút và cầm nắm chưa hoàn thiện. Lồng ngực mềm, phổi chưa trưởng thành khiến trẻ thở nhanh, ngưng thở hoặc tím tái
- Các vấn đề sức khỏe dễ gặp: Do chưa đủ trưởng thành, trẻ sinh non dễ gặp: Suy hô hấp, vàng da kéo dài; hạ thân nhiệt, hạ đường huyết; nhiễm trùng, xuất huyết não - màng não; suy dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa.
Trẻ bị sinh non thường có làn da mỏng, nhiều lông tơ (Ảnh: Tiêm chủng Long Châu)
Cách chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ sinh non
Trẻ sinh non cần môi trường chăm sóc đặc biệt ngay từ giây phút đầu tiên để giảm nguy cơ biến chứng. Sau đây là những nguyên tắc quan trọng:
- Giữ ấm: Sử dụng lồng ấp, chăn ủ hoặc phương pháp da kề da.
- Hỗ trợ hô hấp: Chuẩn bị sẵn máy thở, oxy, thuốc nở phổi.
- Nuôi dưỡng hợp lý: Cho trẻ bú sớm bằng sữa mẹ nếu có thể, tính toán lượng sữa theo cân nặng và tuổi thai. Ở trẻ cực non có thể nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch kết hợp ăn qua ống thông.
- Đảm bảo vô trùng: Tất cả vật dụng tiếp xúc với trẻ phải được tiệt trùng.
- Theo dõi liên tục: Kiểm soát nhịp tim, nhịp thở, nhiệt độ và theo dõi dấu hiệu bất thường.
Mẹ cần lưu ý khi chăm sóc trẻ sinh non để con có thể phát triển khỏe mạnh (Ảnh: aFamily)
Dù quá trình chăm sóc tốn kém và đòi hỏi nhiều kỹ thuật nhưng nếu được hỗ trợ kịp thời, nhiều trẻ sinh non vẫn có thể phát triển khỏe mạnh và bắt kịp các bạn cùng trang lứa.
FAQ – Câu hỏi thường gặp về chủ đề bài viết
Dưới đây là những thắc mắc phổ biến xoay quanh việc xác định và chăm sóc trẻ sinh non:
1. Khi nào trẻ được tính là sinh non?
Trẻ sinh non là bé chào đời trước tuần thai thứ 37, tính từ ngày đầu kỳ kinh cuối của mẹ, bất kể cân nặng khi sinh.
2. Trẻ sinh non có bắt kịp sự phát triển so với trẻ đủ tháng không?
Nếu được chăm sóc đúng cách và theo dõi định kỳ, trẻ sinh non vẫn phát triển tương đương trẻ đủ tháng khi lớn lên.
3. Mẹ có thể làm gì để phòng ngừa sinh non?
Mẹ nên khám thai định kỳ, duy trì dinh dưỡng đầy đủ, tránh lao động nặng, không hút thuốc và hạn chế căng thẳng để giảm nguy cơ sinh non.
Việc hiểu rõ khi nào trẻ được coi là sinh non giúp cha mẹ nhận biết sớm những trường hợp cần chăm sóc đặc biệt và chuẩn bị tinh thần tốt hơn khi con chào đời sớm. Sinh non không đồng nghĩa với việc trẻ sẽ yếu ớt hoặc chậm phát triển suốt đời nhưng cần có kế hoạch nuôi dưỡng, theo dõi và can thiệp kịp thời. Sự phối hợp giữa gia đình và đội ngũ y tế sẽ là chìa khóa giúp trẻ sinh non có cơ hội lớn lên khỏe mạnh, bắt kịp các bạn cùng trang lứa.
Xem thêm:
.jpg)
.png)
