Ngày rằm tháng Tám âm lịch hay còn gọi Tết Trung thu là dịp để trẻ em trên khắp các vùng miền cùng nhau rước đèn, phá cỗ còn người lớn sum vầy, chia sẻ bên gia đình. Một trong những phong tục ít người biết nhưng mang nhiều giá trị, đó là cúng khoai môn vào ngày Trung thu. Phong tục này ẩn chứa nhiều ý nghĩa tâm linh, thể hiện ước vọng về sự no đủ, may mắn và gắn kết gia đình.
Ý nghĩa và nguồn gốc của tục cúng khoai môn vào ngày Trung thu
Để hiểu rõ vì sao khoai môn lại trở thành một phần của mâm cỗ Trung thu, chúng ta cần nhìn vào những giá trị tinh thần mà món lễ vật này mang lại.
Nguồn gốc tục cúng khoai môn
Phong tục cúng khoai môn vào dịp Trung Thu bắt nguồn từ văn hóa người Hoa và được truyền sang một số cộng đồng người Hoa ở Việt Nam, đặc biệt là người Hoa gốc Triều Châu (Tiều) tại miền Nam, nổi bật nhất là khu vực Chợ Lớn, TP.HCM.
Khoai môn (tiếng Hoa là yutou 芋头) đồng âm với cụm từ “hữu phúc bên trong”, mang ý nghĩa may mắn và phúc lộc. Vì vậy, người Hoa thường dùng khoai môn để cúng trăng, cầu mong sự tròn đầy và an lành.
Tại hẻm Triều Thương, một khu dân cư người Hoa ở Chợ Lớn, tục cúng trăng dịp Trung Thu rất trang trọng. Trong mâm cúng, ngoài bánh Trung thu, trà, hoa, trái cây, thì khoai môn là món không thể thiếu.
Ở Việt Nam, phong tục này không quá phổ biến trên toàn quốc mà chỉ ở một số địa phương. Tuy nhiên đây vẫn được xem là quan niệm dân gian khi cho rằng khoai môn có khả năng trừ tà và mang lại may mắn.
Tìm hiểu ý nghĩa của việc cúng khoai môn vào ngày rằm Trung thu (Nguồn: Tiki)
Ý nghĩa tâm linh của tục cúng khoai môn
Trong dân gian, khoai môn được coi là loại củ mang năng lượng lành giúp xua đuổi điều xấu và thu hút vận may. Hình dáng tròn trịa cùng lớp vỏ tím nhạt của khoai môn tượng trưng cho sự viên mãn, đủ đầy. Đây cũng chính là những điều mà mọi gia đình đều mong muốn trong dịp Tết đoàn viên.
Một số ý nghĩa nổi bật khi cúng khoai môn vào ngày rằm Trung thu:
- Trừ tà, xua điều xui rủi: Người xưa tin rằng khoai môn có khả năng thanh lọc tà khí.
- Cầu mùa bội thu: Thể hiện mong ước vụ mùa thuận lợi, nhà cửa sung túc.
- Gắn kết yêu thương: Biểu tượng của sự sum họp và sẻ chia giữa các thành viên.
Cách chọn và chuẩn bị khoai môn để cúng Trung thu
Bạn nên chọn những củ khoai tròn đều, vỏ nhẵn, không bị sâu hoặc nứt. Trước khi bày lên mâm, rửa sạch đất có thể luộc hoặc hấp chín. Khoai môn thường được xếp thành hình tròn hoặc hình tháp, đặt giữa mâm hoa quả để tạo sự hài hòa. Sau đây là một vài mẹo nhỏ khi chuẩn bị cúng khoai môn vào ngày rằm Trung thu:
- Chọn khoai môn tươi, kích cỡ vừa phải để bày trí gọn gàng.
- Luộc hoặc hấp chín để dễ thưởng thức sau lễ cúng.
- Kết hợp bày khoai môn cùng bánh trung thu, trái cây để mâm cỗ thêm bắt mắt.
Giá trị dinh dưỡng của khoai môn
Ngoài ý nghĩa tâm linh, khoai môn còn là món ăn bổ dưỡng cho cả gia đình. Khoai môn giàu tinh bột, chất xơ, vitamin C, E cùng nhiều khoáng chất như kali, magiê. Nhờ đó, khoai môn không chỉ giúp cung cấp năng lượng mà còn hỗ trợ tiêu hóa, tốt cho tim mạch và tăng sức đề kháng. Sau đây là một số lợi ích tiêu biểu:
- Tốt cho tiêu hóa: Chất xơ giúp ngăn ngừa táo bón.
- Ổn định huyết áp: Hàm lượng kali hỗ trợ sức khỏe tim mạch.
- Tăng đề kháng: Vitamin và khoáng chất giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.
Bánh Trung thu khoai môn có giá trị dinh dưỡng cao (Nguồn: aFamily)
FAQ - Câu hỏi thường gặp về việc cúng khoai môn vào ngày Trung thu
Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về việc cúng khoai môn vào ngày Trung thu:
1. Cúng khoai môn vào ngày Trung thu có mang lại may mắn thật không?
Theo quan niệm dân gian, khoai môn giúp xua đuổi xui rủi, cầu bình an và thuận lợi trong công việc, mùa màng.
2. Nên cúng khoai môn ở đâu trong mâm cỗ Trung thu?
Thường đặt gần mâm chính hoặc trên bàn thờ tổ tiên để thể hiện lòng thành kính và mong muốn đoàn viên.
3. Có thể thay khoai môn bằng món khác không?
Có thể, nhưng khoai môn mang ý nghĩa văn hóa riêng, vì thế nên duy trì để gìn giữ truyền thống.
Cúng khoai môn vào ngày Trung thu không chỉ là một nghi thức dân gian mà còn là cách gửi gắm ước mong bình an, thịnh vượng và gắn kết gia đình. Trong ánh trăng tròn rằm tháng Tám, khi mọi người quây quần bên mâm cỗ, sự hiện diện của những củ khoai môn giản dị nhưng ý nghĩa sẽ khiến không khí đoàn viên thêm trọn vẹn. Giữ gìn phong tục này chính là gìn giữ một phần hồn của Tết Trung thu Việt.
Xem thêm:
.jpg)
.png)
