Cứ vào mỗi thời khắc giao thừa, các gia đình trên khắp mọi miền đất nước lại nô nức chuẩn bị mâm cúng để chào đón năm mới sung túc, trường an. Hãy cùng khám phá xem mâm cúng giao thừa miền Nam có gì trong bài viết dưới đây.
Vì sao cần chuẩn bị mâm cúng giao thừa?
Dân gian tương truyền rằng, mỗi năm, trời cao sẽ phái một vị Hành khiển xuống trần để cai quản nhân gian. Đến đêm giao thừa, vị thần này sẽ hoàn thành nhiệm vụ và trở về trời, nhường chỗ cho vị thần khác tiếp quản. Chính vì lẽ đó, người Việt xưa đã có tục lệ cúng giao thừa trong nhà và ngoài trời để bày tỏ lòng thành kính với các vị thần linh.
Mâm cỗ cúng được chuẩn bị chu đáo với đầy đủ các lễ vật truyền thống như ngũ quả, hương hoa, đèn nến, trầu cau, muối gạo, trà rượu, gà trống luộc, bánh chưng,... Song song với việc bày trí mâm cỗ, gia chủ thành tâm đọc văn khấn, gửi gắm những lời cầu mong tốt lành đến thần linh, Phật tổ và tổ tiên.
Lễ cúng giao thừa miền Nam nên vào mấy giờ là tốt nhất?
Theo các chuyên gia phong thủy, giờ Tý (từ 23h đến 1h sáng) được xem là thời điểm lý tưởng nhất để tiến hành lễ cúng giao thừa năm Ất Tỵ 2025. Trong đó, thời điểm đẹp nhất là 0h bởi đây là lúc vũ trụ chuyển mình, một khởi đầu mới đang mở ra. Khi thực hiện nghi lễ đúng giờ, gia chủ có thể tận dụng tối đa nguồn năng lượng tích cực của vũ trụ.
Người xưa cũng quan niệm rằng, vào thời khắc giao thừa, các vị thần linh sẽ giáng trần để chứng kiến lòng thành của con người. Vì vậy, cúng vào giờ Tý sẽ giúp gia chủ thể hiện lòng thành kính nhất, từ đó cầu mong những điều tốt đẹp sẽ đến trong năm mới.
8 món ăn không thể thiếu trong mâm cúng giao thừa miền nam
Hãy cùng điểm qua 8 món ăn không thể thiếu trong mâm cúng giao thừa miền Nam để hiểu rõ hơn về ý nghĩa và phong tục tập quán của người dân nơi đây.
Mâm cúng giao thừa miền Nam trong nhà
Do khí hậu nhiệt đới nắng nóng nên người miền Nam thường ưu tiên những món ăn nguội để dễ bảo quản. Mâm cỗ cúng giao thừa trong nhà thường bao gồm 8 món sau:
- Canh măng tươi.
- Canh khổ qua nhồi thịt.
- Gỏi tôm thịt.
- Chả giò.
- Thịt kho hột vịt.
- Dưa món.
- Củ kiệu.
- Bánh tét ăn kèm củ cải ngâm nước mắm.
Mâm cúng giao thừa miền Nam ngoài trời
Thông thường, mâm cỗ cúng giao thừa ngoài trời của người miền Nam có các món sau:
- Một con gà trống luộc.
- Bánh tét.
- Một khoanh giò.
- Hoa quả.
- Vãng mã.
- Trầu cau.
- Đèn nến.
- Gạo, muối.
- Rượu, nước.
- Mũ cánh chuồn.
- Hoa tươi.
- Nhang.
Nghi thức cúng giao thừa ở miền Nam hiện nay có xu hướng đơn giản hóa, giảm bớt các nghi lễ truyền thống so với trước kia. Theo quan niệm xưa, một mâm cúng mặn đầy đủ thường bao gồm thủ lợn luộc, gà trống luộc, xôi, bánh chưng, chè, và không thể thiếu bắp cải thảo. Tất cả các lễ vật này được bày biện trang trọng trên bàn thờ đặt ngay trước cửa nhà, thể hiện lòng thành kính của gia chủ đối với tổ tiên và thần linh.
Dâng lễ mâm cúng giao thừa miền Nam trong nhà hay ngoài trời trước?
Việc cúng giao thừa là một nghi lễ quan trọng trong dịp Tết Nguyên đán của người Việt Nam. Do vậy, nhiều người thường băn khoăn về trình tự thực hiện các nghi lễ này.
Dân gian cho rằng, lễ cúng giao thừa ngoài trời thường được tiến hành trước. Lý do là vì vào thời khắc giao thừa, các vị thần Hành khiển sẽ từ trên trời giáng xuống để bàn giao công việc cai quản nhân gian. Do đó, lễ cúng ngoài trời được xem như một nghi thức "nghênh tân tiễn cựu", tức là đón vị thần mới và tiễn vị thần cũ.
Sau khi hoàn tất lễ cúng ngoài trời, gia chủ sẽ chuyển vào trong nhà để thực hiện lễ cúng gia tiên. Mâm cỗ cúng trong nhà thường được đặt trên bàn thờ tổ tiên, với các lễ vật như hoa quả, bánh trái, hương nến,... Mục đích của lễ cúng này là để cầu mong tổ tiên phù hộ độ trì cho con cháu trong năm mới.
Tuy nhiên, trong thực tế, thứ tự cúng giao thừa có thể linh hoạt tùy thuộc vào điều kiện của mỗi gia đình. Thậm chí, một số người còn kết hợp cả hai lễ cúng thành một, đặt mâm cỗ lớn ở vị trí giao giữa không gian trong nhà và ngoài trời. Dù thực hiện theo cách nào, điều quan trọng nhất là tấm lòng thành kính của gia chủ.
Mâm cúng giao thừa miền Nam với 8 món ăn đặc trưng đã và đang là một nét đẹp văn hóa không thể thiếu trong mỗi gia đình vào dịp Tết Nguyên đán. Mỗi món ăn trên mâm cúng đều mang một ý nghĩa riêng, thể hiện lòng biết ơn của con cháu đối với tổ tiên, trời đất và mong ước một năm mới an khang, thịnh vượng.
Xem thêm:
Người miền Nam cúng ông Táo vào ban đêm thay vì ban ngày: Lý do ít ai nói cho bạn