Stress, căng thẳng là điều khó tránh khỏi trong cuộc sống hiện đại, đặc biệt với những người phải gánh vác nhiều trách nhiệm công việc đến chuyện nhà cửa. Tuy nhiên, ít ai ngờ rằng bữa ăn hàng ngày lại đóng vai trò không nhỏ trong việc giữ tinh thần ổn định. Vậy thói quen ăn uống lành mạnh giúp kiểm soát stress thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa dinh dưỡng và sức khỏe tinh thần.
Vai trò của thực phẩm đối với sức khỏe tinh thần
Tâm trạng của con người không chỉ bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh sống mà còn liên quan đến các thành phần hóa học trong cơ thể, cụ thể là các hormone và chất dẫn truyền thần kinh. Một số chất đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định sức khỏe tinh thần của con người bao gồm:
- Serotonin: Được ví như “hormone hạnh phúc”, ảnh hưởng lớn đến cảm xúc, giấc ngủ và sự bình tĩnh.
- Dopamine: Điều khiển cảm giác hài lòng, động lực và niềm vui.
- Cortisol: Là hormone stress, tăng cao khi căng thẳng kéo dài.
Chế độ ăn lành mạnh giúp điều hòa ổn định các chất dẫn truyền thần kinh trong cơ thể (Ảnh: CoCo Ichibanya Vietnam)
Một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ góp phần điều hòa các chất này thông qua việc cung cấp đầy đủ vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa và ngược lại. Ví dụ, khi ăn nhiều đường và chất béo bão hòa, lượng đường huyết sẽ dao động mạnh làm cảm xúc dễ mất kiểm soát, cơ thể mệt mỏi. Trong khi đó, thực phẩm giàu chất xơ, vitamin nhóm B, magie… lại giúp làm dịu hệ thần kinh và đưa hàm lượng các chất dẫn truyền thần kinh về mức ổn định, từ đó tâm trạng sẽ được cải thiện.
Những loại thực phẩm giúp giảm căng thẳng tự nhiên
Khi tìm hiểu sâu hơn về mối liên hệ giữa thói quen ăn uống lành mạnh và tình trạng căng thẳng của cơ thể, bạn sẽ thấy có rất nhiều loại thực phẩm có khả năng “xoa dịu” tinh thần rất tốt. Dưới đây là những nhóm nên ưu tiên bổ sung vào thực đơn hàng ngày:
- Ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám): Giàu vitamin B giúp điều hòa hệ thần kinh, ngăn cảm giác lo lắng.
- Rau xanh đậm và các loại củ (bông cải, cà rốt, khoai lang): Chứa nhiều chất chống oxy hóa, hỗ trợ sản xuất serotonin.
- Cá béo (cá hồi, cá thu): Chứa omega-3 giúp ổn định cảm xúc, cải thiện chất lượng giấc ngủ.
- Các loại hạt (óc chó, hạnh nhân, hạt bí): Giàu magiê và khoáng chất giúp hỗ trợ giảm căng thẳng tự nhiên.
- Chuối và trái cây có múi: Cung cấp vitamin C, kali giúp hạ huyết áp và làm dịu tinh thần.
Ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, chuối,... là những thực phẩm tốt cho sức khỏe tinh thần (Ảnh: Jillian Michaels)
Ngoài ra, trong khẩu phần ăn hàng ngày, bạn cũng đừng quên uống đủ nước, hạn chế cà phê và đường tinh luyện. Đây chính là những “thủ phạm” âm thầm khiến tâm trạng của con người trở nên thất thường, dễ cáu gắt.
Cách hình thành thói quen ăn uống lành mạnh để tinh thần ổn định mỗi ngày
Nhiều người hiểu rõ việc xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh có thể giúp kiểm soát stress hiệu quả nhưng lại gặp khó khăn khi áp dụng vào thực tế. Lý do thường là vì thiếu thời gian, thói quen cũ quá ăn sâu vào tâm trí hoặc có tâm lý “ăn gì cũng được, miễn là no”. Tuy nhiên, bạn chỉ cần thay đổi từng chút một ắt sẽ thấy kết quả rõ rệt.
Nếu bạn đang cố gắng xây dựng cho mình chế độ ăn uống lành mạnh nhưng chưa hiệu quả, hãy áp dụng một số mẹo sau đây:
- Ăn đúng giờ, không bỏ bữa: Khi để bụng đói quá lâu, cơ thể sẽ tiết cortisol nhiều hơn khiến đầu óc căng thẳng. Hãy ưu tiên bữa sáng đủ chất và ăn nhẹ giữa buổi nếu cần.
- Chia nhỏ khẩu phần và ăn chậm: Cách này không chỉ tốt cho tiêu hóa mà còn giúp bạn cảm nhận trọn vẹn hương vị, từ đó dễ thư giãn hơn.
- Tự nấu ăn khi có thể: Dù chỉ là những món đơn giản, việc nấu ăn giúp bạn kiểm soát nguyên liệu, giảm bớt muối và dầu đồng thời tạo cảm giác hài lòng sau mỗi bữa.
- Lắng nghe cơ thể: Ăn khi đói, dừng khi no và không ăn theo cảm xúc (buồn, tức giận, chán nản).
Ăn đúng giờ là điều quan trọng trong việc xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh (Ảnh: Medlatec)
Chỉ cần duy trì một vài thói quen tốt, tinh thần bạn sẽ trở nên nhẹ nhõm và cân bằng hơn chỉ sau một thời gian ngắn.
Một số câu hỏi thường gặp về mối liên hệ giữa chế độ ăn và việc kiểm soát căng thẳng của cơ thể
Hãy cùng giải đáp một vài thắc mắc phổ biến xoay quanh chủ đề thói quen ăn uống lành mạnh giúp kiểm soát stress thế nào để bạn hiểu rõ và tự tin áp dụng hơn trong mỗi bữa ăn hàng ngày.
1. Thực phẩm nào giúp giảm stress nhanh chóng nhất?
Chuối, sô-cô-la đen, trà hoa cúc và các loại hạt là những thực phẩm giúp giảm stress tức thì nhờ tác động tích cực đến hệ thần kinh.
2. Có cần kiêng hoàn toàn đồ ngọt để giảm căng thẳng?
Không cần kiêng tuyệt đối nhưng nên hạn chế đường tinh luyện. Thay vào đó, hãy chọn ngọt tự nhiên từ trái cây hoặc sô-cô-la đen không đường.
3. Người bận rộn có thể ăn lành mạnh để giảm stress không?
Hoàn toàn có thể. Bạn chỉ cần chuẩn bị sẵn đồ ăn nhẹ như hạt khô, trái cây tươi, yến mạch... để dùng khi cần mà không phải lệ thuộc vào đồ ăn nhanh.
Thói quen ăn uống lành mạnh giúp kiểm soát stress thế nào không còn là câu hỏi khó khi bạn hiểu đúng các nguyên tắc và bắt đầu từ những điều nhỏ nhất. Một bữa ăn đủ chất, nhẹ nhàng và tươi sạch không chỉ tốt cho thể chất mà còn là liều thuốc dịu dàng cho tinh thần.
Xem thêm:
.jpg)
.png)
