Trong bối cảnh thị trường thực phẩm tăng trưởng mạnh, việc đảm bảo an toàn thực phẩm ngày càng được chú trọng. Việc hiểu rõ quy trình kiểm tra và hậu kiểm an toàn thực phẩm không chỉ giúp cơ sở kinh doanh tuân thủ quy định mà còn gia tăng niềm tin nơi người tiêu dùng.
Tầm quan trọng của kiểm tra và hậu kiểm
Việc triển khai kiểm tra định kỳ và hậu kiểm sau kiểm tra giúp:
- Giám sát chất lượng thực phẩm đang lưu thông.
- Phát hiện và xử lý nhanh vi phạm, hạn chế ngộ độc, gian lận.
- Thúc đẩy tuân thủ pháp luật, nâng cao trách nhiệm doanh nghiệp.
Điển hình: trong “Tháng hành động vì ATTP” năm 2025 tại Hà Nội, lực lượng chức năng đã kiểm tra 12.781 cơ sở, phát hiện 1.414 cơ sở vi phạm và xử phạt gần 12 tỷ đồng. Tại Đồng Nai, con số kiểm tra – hậu kiểm là 7.518 cơ sở, trong đó phát hiện 455 vi phạm, xử phạt hơn 1.15 tỷ đồng; nhiều thực phẩm lỗi buộc tiêu hủy. (Nguồn: Báo Nhân dân, 6/2025)
Tăng cường công tác quản lý an toàn thực phẩm tại các bếp ăn tập thể (Nguồn: Thanh Tra)
Quy trình kiểm tra và hậu kiểm an toàn thực phẩm
Dưới đây là quy trình phổ biến mà cơ quan chức năng áp dụng:
Chuẩn bị kế hoạch
Đây là giai đoạn đầu tiên, khi cơ quan quản lý xây dựng kế hoạch kiểm tra dựa trên mức độ rủi ro và phạm vi quản lý thực phẩm.
- Xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất.
- Xác định nhóm cơ sở cần giám sát dựa vào ngành hàng, mức độ rủi ro, tình hình vi phạm.
Thông báo và kiểm tra
Bước này giúp doanh nghiệp biết trước thời điểm kiểm tra (đối với định kỳ) hoặc đảm bảo tính bất ngờ (đối với đột xuất).
- Kiểm tra định kỳ: gửi thông báo trước.
- Kiểm tra đột xuất: khi nhận được phản ánh hoặc ghi nhận vi phạm.
Tiến hành kiểm tra
Đây là giai đoạn quan trọng nhất, trực tiếp đánh giá mức độ tuân thủ của các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm.
- Thẩm định hồ sơ pháp lý: giấy phép, tên nhà sản xuất, công bố sản phẩm.
- Lấy mẫu thực phẩm để kiểm nghiệm, xét tiêu chí an toàn theo Nghị định 15/2018/NĐ‑CP.
- Kiểm tra cơ sở vật chất, quy trình chế biến, bảo quản.
Hậu kiểm
Sau kiểm tra, cơ quan quản lý tiến hành hậu kiểm để xác minh việc khắc phục sai phạm và đảm bảo tuân thủ lâu dài.
- Yêu cầu khắc phục sai phạm; kiểm tra lần 2 sau 30–60 ngày. Nếu không khắc phục, áp dụng biện pháp mạnh (đình chỉ, thu hồi, xử phạt).
- Trong hậu kiểm, nếu phát hiện dấu hiệu nghi vấn, cơ quan chức năng tiếp tục lấy mẫu kiểm nghiệm bổ sung.
- Đánh giá việc tuân thủ về quảng cáo, truy xuất nguồn gốc, ghi nhãn theo Chương II, VII, XI của Nghị định 15/2018/NĐ‑CP.
Kiểm tra nhãn tại các cửa hàng kinh doanh thực phẩm (Nguồn: Đồng Nai CDC)
Lưu ý dành cho cơ sở sản xuất, kinh doanh
Để tuân thủ tốt quy định kiểm tra, các cơ sở cần:
- Duy trì vệ sinh, trang thiết bị, bảo quản theo chuẩn GMP/HACCP/ISO 22000.
- Đào tạo nhân viên thường xuyên về kiến thức ATTP.
- Lưu giữ hồ sơ pháp lý và kết quả kiểm nghiệm đầy đủ.
- Kiểm soát chặt nguyên liệu nguồn gốc rõ ràng.
- Tự giám sát nội bộ, kiểm tra định kỳ, trước khi cơ quan chức năng đến làm việc.
Theo Cục An toàn thực phẩm – Bộ Y tế, cơ chế hậu kiểm đang được tăng cường để kiểm soát nội dung tự công bố sản phẩm, hậu kiểm quảng cáo trên môi trường số, nhằm phát hiện sản phẩm chức năng giả, quảng cáo sai công dụng. Trong 4 năm (2021–2024), thị trường ghi nhận khoảng 54.549 sản phẩm thực phẩm chức năng, với 80,4% sản xuất trong nước; hậu kiểm được tăng cường để kiểm soát chất lượng.
Triển vọng 2025 và sau đó
Bộ Y tế dự kiến sửa đổi Nghị định 15/2018/NĐ‑CP vào giữa năm 2025, tập trung tăng cường hậu kiểm thực tế, gỡ bớt thủ tục không cần thiết nhưng siết trách nhiệm của người đứng đầu khi công bố sản phẩm
Chuyển đổi số trong công tác hậu kiểm là xu hướng rõ nét:
- Sử dụng biểu mẫu điện tử kết nối Cổng dịch vụ công quốc gia
- Công khai kết quả vi phạm, đường link quảng cáo sai để người tiêu dùng cảnh giác
FAQ - Câu hỏi thường gặp về quy trình trong kiểm tra và hậu kiểm an toàn thực phẩm
Phần này sẽ giải đáp những thắc mắc phổ biến nhất liên quan đến việc kiểm tra và hậu kiểm thực phẩm mà nhiều cơ sở quan tâm.
Kiểm tra và hậu kiểm an toàn thực phẩm giúp đảm bảo chất lượng thực phẩm trên thị trường (Nguồn: Tạp chí Thông tin và Truyền thông)
Hậu kiểm an toàn thực phẩm là gì?
Là việc kiểm tra lại sau khi cơ sở đã được kiểm tra hoặc tự công bố sản phẩm, nhằm đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật và xử lý vi phạm kịp thời.
Bao lâu hậu kiểm được tiến hành?
Thông thường trong khoảng 30–60 ngày sau kiểm tra hoặc sau phát hiện vi phạm; nếu phát hiện sai phạm nghiêm trọng, hậu kiểm có thể xảy ra sớm hơn.
Cơ sở có bị xử phạt không nếu chưa khắc phục sai phạm?
Có. Nếu không khắc phục, cơ quan chức năng sẽ áp dụng biện pháp xử phạt hành chính, đình chỉ sản xuất hoặc thu hồi giấy phép theo quy định.
Quy trình kiểm tra và hậu kiểm an toàn thực phẩm là công cụ then chốt để đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm trên thị trường. Chủ động tuân thủ không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì uy tín, mà còn bảo vệ sức khỏe cộng đồng – đúng như định hướng hoàn thiện chính sách ATTP đến năm 2025 của cơ quan quản lý.
Xem thêm:
Các lỗi thường gặp khiến cơ sở kinh doanh vi phạm VSATTP
Các chỉ tiêu kiểm nghiệm an toàn thực phẩm ai bán hàng cũng cần lưu ý
.jpg)
.png)
