Báo lỗ giả để trốn thuế là hành vi bị xử phạt nghiêm theo quy định pháp luật Việt Nam hiện hành. Từ năm 2025, việc siết chặt kiểm tra thuế đang khiến nhiều doanh nghiệp lúng túng trước những rủi ro pháp lý. Trong bài viết này, cùng tìm hiểu cụ thể quy định xử phạt khi gian lận thuế bằng cách báo lỗ giả, các mức phạt tương ứng và cách nhận biết hành vi vi phạm để phòng tránh.
Báo lỗ giả: Hành vi gian lận thuế phổ biến và khó kiểm soát
Báo lỗ giả là thủ đoạn khai gian số liệu chi phí, doanh thu để làm giảm số thuế phải nộp. Do tính chất phức tạp và khó phát hiện ngay lập tức, hành vi này ngày càng phổ biến trong nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp có giao dịch nội bộ phức tạp.
Hành vi này có thể diễn ra dưới nhiều hình thức:
- Không ghi nhận doanh thu, nhưng vẫn ghi nhận chi phí nhằm làm giảm lợi nhuận.
- Sử dụng hóa đơn khống, hóa đơn không hợp pháp để tăng chi phí đầu vào.
- Lập chứng từ, hồ sơ hủy hàng, vật tư không đúng thực tế nhằm giảm số thuế phải nộp.
- Ghi nhận chi phí không đúng bản chất hoặc không phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Ngoài việc gây thất thu ngân sách, việc báo lỗ giả còn làm méo mó môi trường kinh doanh và tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh. Cơ quan thuế hiện đang tăng cường các biện pháp kiểm tra, giám sát để ngăn chặn tình trạng này.
Báo lỗ giả là hình thức kê khai doanh thu – chi phí sai lệch để làm giảm hoặc tránh hoàn toàn nghĩa vụ thuế (Ảnh: Thư Viện Pháp Luật)
Quy định xử phạt khi gian lận thuế bằng cách báo lỗ giả
Hành vi báo lỗ giả là một hình thức gian lận thuế có chủ đích, thường được thực hiện thông qua việc kê khai không đúng doanh thu, chi phí hoặc lợi nhuận. Theo pháp luật Việt Nam hiện hành, hành vi này bị xử lý theo cả hai hướng: hành chính và hình sự, tùy theo mức độ nghiêm trọng.
Xử phạt hành chính theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP
Theo Điều 17 của Nghị định 125/2020/NĐ-CP, người nộp thuế có hành vi gian lận như báo lỗ giả sẽ bị xử phạt như sau:
- Phạt tiền bằng 1 lần số thuế trốn: áp dụng khi người vi phạm có ít nhất một tình tiết giảm nhẹ, bao gồm các hành vi như:
- Không ghi chép khoản thu vào sổ kế toán;
- Khai sai dẫn đến thiếu tiền thuế phải nộp hoặc tăng số thuế được hoàn, miễn, giảm;
- Sử dụng hóa đơn hoặc chứng từ không hợp pháp;
- Lập hồ sơ hủy hàng hóa không đúng thực tế nhằm làm giảm thuế.
- Phạt tiền 1,5 lần số thuế trốn: nếu người vi phạm không có tình tiết tăng nặng hay giảm nhẹ.
- Phạt tiền 2 lần số thuế trốn: khi có một tình tiết tăng nặng.
- Phạt tiền 2,5 lần số thuế trốn: khi có hai tình tiết tăng nặng.
- Phạt tiền 3 lần số thuế trốn: khi có từ ba tình tiết tăng nặng trở lên.
Ngoài tiền phạt, người vi phạm còn phải nộp lại đầy đủ số thuế đã trốn, cùng tiền chậm nộp theo quy định của pháp luật về thuế.
Xử lý hình sự theo Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017
Khi hành vi báo lỗ giả dẫn đến trốn thuế từ 100 triệu đồng trở lên hoặc dưới 100 triệu đồng nhưng đã từng bị xử phạt hành chính hoặc kết án về hành vi này, thì người vi phạm có thể bị xử lý hình sự theo Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi năm 2017).
- Phạt tiền từ 100 triệu đến 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm.
- Trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, mức phạt có thể tăng lên đến 7 năm tù đối với pháp nhân thương mại theo các khung tăng nặng của Điều 200.
Hành vi báo lỗ giả bị xử lý nghiêm theo Luật Quản lý thuế hiện hành (Ảnh: MISA AMIS)
FAQ – Câu hỏi thường gặp về quy định xử phạt khi gian lận thuế
Dưới đây là một số thắc mắc phổ biến từ phía doanh nghiệp và hộ kinh doanh liên quan đến hành vi báo lỗ giả và các hình thức xử phạt.
Gian lận thuế dưới 100 triệu đồng có bị xử lý hình sự không?
Có thể bị xử lý nếu cá nhân hoặc doanh nghiệp đã từng bị xử phạt hành chính hoặc có án tích liên quan đến tội trốn thuế, mà chưa được xóa án tích.
Có được miễn phạt nếu tự khai báo hành vi báo lỗ giả?
Nếu chủ động khai báo trước khi cơ quan thuế kiểm tra và chưa gây thiệt hại lớn, người nộp thuế có thể được xem xét giảm nhẹ hoặc miễn xử phạt, tùy theo quy định tại Điều 9 Nghị định 125/2020/NĐ-CP.
Khi nào bị coi là có tình tiết tăng nặng trong vi phạm thuế?
Tình tiết tăng nặng gồm: vi phạm có tổ chức, tái phạm nhiều lần, cản trở việc kiểm tra thuế, làm giả chứng từ nhiều lần… Mỗi tình tiết tăng nặng sẽ khiến mức phạt bị nhân lên theo quy định.
Quy định xử phạt khi gian lận thuế bằng cách báo lỗ giả đang ngày càng được siết chặt. Không chỉ dừng ở mức xử phạt hành chính, hành vi này còn đẩy doanh nghiệp vào rủi ro hình sự và mất uy tín lâu dài. Hãy xây dựng hệ thống quản trị thuế minh bạch, tránh những “lối tắt” nguy hiểm và chủ động tham khảo ý kiến chuyên gia thuế trong các vấn đề nhạy cảm. Sự minh bạch hôm nay là tấm khiên bảo vệ doanh nghiệp ngày mai.
Xem thêm:
.jpg)
.png)
