Khi nào hành vi buôn bán hàng giả bị xử lý hình sự?

Hành vi buôn bán hàng giả là một trong những nguyên nhân làm suy yếu môi trường cạnh tranh, gây thiệt hại cho người tiêu dùng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín doanh nghiệp chân chính. Vậy khi nào hành vi buôn bán hàng giả bị xử lý hình sự thay vì chỉ xử phạt hành chính? Cùng tìm hiểu cụ thể trong bài viết sau.

Khái niệm hàng giả theo quy định pháp luật

Trước khi tìm hiểu khi nào hành vi buôn bán hàng giả bị xử lý hình sự, bạn hãy nắm vững khái niệm hàng giả. Theo khoản 8, Điều 3 Nghị định 185/2013/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 124/2015/NĐ-CP), hàng giả được hiểu rằng:

• Hàng hóa không có giá trị sử dụng hoặc giá trị không đúng với bản chất tự nhiên, tên gọi hoặc đã được công bố.
• Hàng có ít nhất một trong các chỉ tiêu chất lượng chỉ đạt dưới 70% so với tiêu chuẩn công bố.
• Thuốc không có dược chất hoặc dược chất không đúng hàm lượng.
• Hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, nơi sản xuất, mã số, mã vạch, nguồn gốc, bao bì.
• Tem, nhãn, bao bì giả mạo thông tin doanh nghiệp.

Cần hiểu rõ các dạng hàng giả để tránh vô tình tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật (Ảnh: Báo Chính phủ)

Khi nào hành vi buôn bán hàng giả bị xử lý hình sự?

Nhiều người vẫn chưa rõ khi nào hành vi buôn bán hàng giả bị xử lý hình sự theo quy định pháp luật. Theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), hành vi này có thể bị xử lý hình sự trong 4 nhóm tội cụ thể dưới đây.

Tội sản xuất, buôn bán hàng giả (Điều 192)

Phạt tù từ 01 - 05 năm hoặc phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng nếu:

• Hàng giả trị giá từ 20.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng.
• Hàng giả tương đương hàng thật trị giá từ 30.000.000 đồng đến dưới 150.000.000 đồng (nếu không xác định được giá).
• Hàng giả trị giá dưới 20.000.000 đồng hoặc tương đương hàng thật trị giá dưới 30.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc kết án chưa được xóa án tích.
• Hàng giả gây tổn hại sức khỏe 31% - 60% cho 1 người; hoặc từ 2 người trở lên với tổng tỷ lệ tổn hại 31% - 60%; hoặc gây thiệt hại tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

Phạt tù từ 05 - 10 năm nếu hành vi vi phạm:

• Có tổ chức.
• Có tính chất chuyên nghiệp.
• Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc danh nghĩa cơ quan, tổ chức.
• Hàng giả trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng.
• Hàng giả tương đương hàng thật trị giá từ 150.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng (không xác định được giá).
• Thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
• Làm chết người.
• Gây tổn hại sức khỏe 61% trở lên cho 1 người, hoặc tổng tỷ lệ tổn hại từ 61% đến 121% cho 2 người trở lên.
• Gây thiệt hại tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.
• Phạm tội qua biên giới hoặc từ khu phi thuế quan vào nội địa.
• Tái phạm nguy hiểm.

Tù từ 07 - 15 năm nếu hành vi vi phạm:

• Giá thành sản xuất hàng giả từ 100.000.000 đồng trở lên.
• Hàng giả có giá bán/niêm yết từ 200.000.000 đồng trở lên.
• Hàng giả tương đương hàng thật trị giá từ 500.000.000 đồng trở lên (không xác định được giá).
• Thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng trở lên.
• Làm chết từ 2 người trở lên.
• Gây tổn hại sức khỏe cho 2 người trở lên, mỗi người từ 61% trở lên hoặc tổng cộng 122% trở lên.
• Gây thiệt hại tài sản từ 1.500.000.000 đồng trở lên.

Hình phạt bổ sung:

• Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.
• Cấm hành nghề, đảm nhiệm chức vụ từ 01 - 05 năm.
• Tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Mức xử lý với pháp nhân thương mại:

• Phạm tội khoản 1: Phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng.
• Phạm tội khoản 2: Phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 6.000.000.000 đồng.
• Phạm tội khoản 3: Phạt tiền từ 6.000.000.000 đồng đến 9.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động từ 06 tháng đến 03 năm.
• Vi phạm Điều 79: Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.
• Bổ sung: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm kinh doanh hoặc huy động vốn từ 01 - 03 năm.

Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm (Điều 193)

Phạt tù 02 - 05 năm cho các hành vi vi phạm cơ bản.

Phạt tù 05 - 10 năm nếu hành vi vi phạm:

• Có tổ chức, chuyên nghiệp, tái phạm nguy hiểm.
• Lợi dụng chức vụ, danh nghĩa tổ chức.
• Phạm tội qua biên giới hoặc từ khu phi thuế quan vào nội địa.
• Hàng giả trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng.
• Tương đương hàng thật trị giá từ 150.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
• Thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
• Gây tổn hại sức khỏe (tỷ lệ từ 31% đến 60%) hoặc thiệt hại tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

Tù 10 - 15 năm nếu hành vi vi phạm:

• Giá trị hàng giả từ 200.000.000 đồng trở lên.
• Tương đương hàng thật trị giá từ 500.000.000 đồng trở lên.
• Thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.
• Làm chết người hoặc gây tổn hại sức khỏe nghiêm trọng.
• Thiệt hại tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.

Tù 15 - 20 năm hoặc tù chung thân nếu:

• Thu lợi bất chính từ 1.500.000.000 đồng trở lên.
• Làm chết 2 người trở lên.
• Gây tổn hại sức khỏe mỗi người từ 61% trở lên hoặc tổng cộng từ 122% trở lên.
• Gây thiệt hại tài sản từ 1.500.000.000 đồng trở lên.

Pháp nhân thương mại: Tương tự Điều 192 nhưng mức phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 18.000.000.000 đồng tùy theo mức độ vi phạm.

Để xác định khi nào hành vi buôn bán hàng giả bị xử lý hình sự cần căn cứ vào giá trị hàng hóa và hậu quả gây ra (Ảnh: Báo Đại Đoàn Kết)

Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194)

Tù 02 - 07 năm với hành vi vi phạm cơ bản.

Tù 05 - 12 năm nếu có tổ chức, chuyên nghiệp, lợi dụng chức vụ, hàng giả trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng, thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại về sức khỏe/tài sản.

Tù 12 - 20 năm nếu gây hậu quả nghiêm trọng hơn.

Tù 20 năm, chung thân hoặc tử hình nếu:

• Thu lợi bất chính từ 2.000.000.000 đồng trở lên.
• Làm chết 2 người trở lên.
• Gây tổn thương sức khỏe mỗi người 61% trở lên hoặc tổng cộng từ 122%.
• Gây thiệt hại tài sản từ 1.500.000.000 đồng trở lên.

Pháp nhân thương mại: 

• Mức phạt từ 1.000.000.000 đồng đến 20.000.000.000 đồng.
• Có thể bị đình chỉ hoạt động.

Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi (Điều 195)

Tù 01 - 05 năm hoặc phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng nếu:

• Hàng giả trị giá từ 20.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng.
• Hàng giả tương đương hàng thật trị giá từ 30.000.000 đồng đến dưới 150.000.000 đồng.
• Trị giá dưới ngưỡng nhưng đã từng bị xử phạt hoặc kết án.
• Gây thiệt hại tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

Tù 05 - 10 năm nếu:

• Có tổ chức, chuyên nghiệp, tái phạm.
• Hàng giả trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng.
• Hàng giả tương đương hàng thật trị giá từ 150.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
• Gây thiệt hại tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.
• Thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

Phạt tù 10 - 15 năm nếu:

• Hàng giả trị giá từ 200.000.000 đồng trở lên.
• Tương đương hàng thật trị giá từ 500.000.000 đồng trở lên.
• Gây thiệt hại từ 1.500.000.000 đồng đến dưới 3.000.000.000 đồng.
• Thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 2.000.000.000 đồng.

Phạt tù 15 - 20 năm nếu:

• Gây thiệt hại tài sản từ 3.000.000.000 đồng trở lên.
• Thu lợi bất chính từ 2.000.000.000 đồng trở lên.

Đối với pháp nhân thương mại:

• Mức phạt từ 1.000.000.000 đồng đến 15.000.000.000 đồng tùy mức độ vi phạm.
• Có thể bị đình chỉ hoạt động hoặc cấm huy động vốn từ 01 - 03 năm.

Pháp luật quy định rất rõ khi nào hành vi buôn bán hàng giả bị xử lý hình sự (Ảnh: Thư Viện Pháp Luật)

FAQ – Câu hỏi thường gặp về hành vi buôn bán hàng giả bị xử lý hình sự

Các cá nhân, doanh nghiệp kinh doanh cần đặc biệt lưu ý những nội dung pháp lý xoay quanh chế tài xử phạt hành vi buôn bán hàng giả.

• Buôn bán hàng giả bao nhiêu tiền thì bị xử lý hình sự?

Nếu hàng giả có trị giá từ 20 triệu đồng trở lên (theo giá niêm yết, giá bán hoặc hóa đơn), người vi phạm có thể bị phạt tiền hoặc phạt tù từ 1 năm trở lên.

• Bán hàng giả online có bị truy cứu hình sự không?

Có. Hình thức kinh doanh (online hay offline) không làm thay đổi bản chất hành vi. Nếu hàng hóa bị xác định là giả và thỏa mãn các điều kiện về trị giá hoặc hậu quả gây ra, người bán vẫn có thể bị khởi tố hình sự.

• Buôn bán hàng giả làm chết người bị xử phạt thế nào?

Trường hợp gây hậu quả chết người, tùy loại hàng giả, mức phạt có thể lên tới 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình, đặc biệt nếu là thuốc chữa bệnh, thực phẩm hoặc gây chết từ 2 người trở lên.

Hiểu rõ khi nào hành vi buôn bán hàng giả bị xử lý hình sự là cách để doanh nghiệp và cá nhân bảo vệ mình trước những rủi ro pháp lý nghiêm trọng. Đừng vì lợi nhuận trước mắt mà đánh đổi uy tín và sự an toàn của cộng đồng. Mỗi người tiêu dùng cũng cần nâng cao cảnh giác, từ chối hàng không rõ nguồn gốc để cùng góp phần xây dựng thị trường lành mạnh, minh bạch.

Xem thêm:

Thu nhập bao nhiêu thì phải đóng thuế thu nhập cá nhân?

Làm thế nào để nhận biết hàng chính hãng khi mua online?