Ẩm thực Trung Hoa nổi tiếng bởi sự cầu kỳ và tinh tế. Trong đó, sốt XO được ví như “vàng ròng” trong kho gia vị bởi hương vị đậm đà và giá trị cao cấp. Từng muỗng sốt là sự kết hợp hoàn hảo của hải sản khô, gia vị đặc trưng và công thức chế biến tỉ mỉ. Nếu bạn từng mê mẩn món mì xào sốt XO hay lẩu cay nồng đậm đà thì bài viết dưới đây chính là bí quyết để bạn tự tay làm nên hũ sốt “quốc bảo” này tại nhà.
Nhập hàng tạp hóa dễ dàng - giá ưu đãi!
Sốt XO là gì? Vì sao được gọi là “quốc bảo” trong gia vị?
Sốt XO ra đời tại Hong Kong vào những năm 1980, được đặt theo tên loại rượu cognac hảo hạng – tượng trưng cho sự đắt đỏ và sang trọng. Dù không hề chứa rượu, loại sốt này vẫn được xem là “đặc sản thượng hạng” bởi nguyên liệu quý như sò điệp khô, tôm khô, jambon Trung Hoa (Jinhua ham) cùng nhiều gia vị tinh tế khác.

Sốt XO là một loại gia vị đặc biệt trong ẩm thực Quảng Đông (Ảnh: Znews)
Điểm hấp dẫn của loại sốt nàynằm ở kết cấu sánh, vị cay nhẹ, mặn ngọt hài hòa và hương thơm quyến rũ từ hải sản khô được xào kỹ với dầu và tỏi. Đây là loại sốt có thể “nâng tầm” bất kỳ món ăn nào, từ mì, cơm chiên đến hải sản xào, lẩu,...
Cách làm sốt XO chuẩn vị người Hoa
Không cần ra nhà hàng, bạn vẫn có thể tự tay làm ra món sốt XO trứ danh ngay trong căn bếp của mình.
Nguyên liệu cần chuẩn bị:
- 300g sò điệp khô
- 300g tôm khô
- 200g giăm bông (hoặc jambon Trung Hoa)
- 14 củ hẹ (băm nhuyễn)
- 3 củ tỏi (băm nhuyễn)
- 10 quả ớt tươi (thái hạt lựu)
- 1 chén ớt khô
- 8 thìa rượu trắng nấu ăn
- 2 thìa tương nấm đen
- 2 thìa đường nâu
- 1 chén nước mắm
- 2 chén nước dùng gà
- 7 chén dầu thực vật

Các nguyên liệu cần có để tạo ra nước sốt thượng hạng (Ảnh: Thewoksoflife)
Cách làm
Bước 1: Sơ chế hải sản và giăm bông
- Ngâm sơ sò điệp và tôm khô nếu cần, sau đó đem hấp mỗi loại trong 15 phút để làm mềm.
- Khi đã nguội, dùng dao cắt nhỏ, xé sợi hoặc xay nhuyễn tùy khẩu vị.
- Giăm bông cũng được băm nhuyễn, sau đó lần lượt trộn từng nguyên liệu (sò điệp, tôm, giăm bông) với 2 chén nước dùng gà và 2 thìa đường nâu. Để yên khoảng 10 – 15 phút cho ngấm vị.
Bước 2: Chiên sơ nguyên liệu
- Làm nóng 7 chén dầu thực vật trong một chảo sâu lòng.
- Cho sò điệp vào chiên trong 5 phút, sau đó thêm tôm và chiên tiếp 10 phút.
- Tiếp tục cho giăm bông cùng hỗn hợp nước dùng vào, đảo đều trong 3 phút nữa.
- Khi hỗn hợp dậy mùi và có màu vàng nâu nhẹ, tắt bếp.
- Dùng rây lọc để tách phần hải sản ráo dầu, chuẩn bị cho bước tiếp theo.
Bước 3: Nấu phần gia vị và hòa quyện
- Ở một chảo khác, cho vào 8 thìa rượu trắng, 2 thìa tương nấm đen và 2 thìa đường nâu.
- Đun ở lửa nhỏ, khuấy đều để gia vị hòa tan và tạo độ sánh nhẹ.
- Thêm tỏi băm, hẹ băm và ớt tươi thái hạt lựu vào, đảo đều cho đến khi hỗn hợp ngả màu vàng nâu, thơm nức.
- Cho phần hải sản đã chiên vào, đảo đều tay để sốt và nguyên liệu quyện lại với nhau.
- Cuối cùng, nêm 1 chén nước mắm và 1 chén ớt khô vào chảo. Đảo thêm vài phút, nếm lại để điều chỉnh độ mặn, cay theo ý thích.
Bước 4: Hoàn thiện món ăn và bảo quản
- Khi sốt có độ sánh vừa phải, màu đỏ nâu hấp dẫn và hương thơm lan tỏa, bạn có thể tắt bếp.
- Để nguội hoàn toàn rồi cho sốt vào hũ thủy tinh sạch.
- Bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh và dùng dần trong khoảng 2 – 3 tuần.

Nước sốt có màu sắc bắt mắt, hấp dẫn (Ảnh: Hằng Trần Mart - Hà Nội)
Các món ăn được sử dụng với sốt XO
Sốt XO là loại gia vị “đa năng”, có thể kết hợp với nhiều món ăn từ đơn giản đến cầu kỳ. Dưới đây là những món ngon dễ thực hiện mà bạn có thể thử ngay tại nhà.
Cơm chiên sốt XO
Món cơm chiên tưởng chừng đơn giản sẽ trở nên hấp dẫn hơn gấp bội khi kết hợp cùng sốt XO. Hạt cơm săn chắc, thấm đẫm vị cay nhẹ và thơm nồng của hải sản khô khiến bạn khó lòng dừng đũa.

Hạt cơm săn chắc, thấm đẫm sốt (Ảnh: Vua Cua)
Nguyên liệu:
- 1 chén cơm nguội
- 1 quả trứng gà
- 2 thìa sốt XO
- 50g tôm tươi bóc vỏ (tuỳ chọn)
- 1 cây hành lá (thái nhỏ)
- 1 thìa dầu ăn
- Một ít tiêu xay
Cách làm: Đun nóng dầu, phi hành cho thơm rồi cho trứng vào đảo đều. Thêm cơm nguội và tôm, xào đến khi cơm khô và săn lại. Cuối cùng, cho sốt vào đảo đều tay, nêm tiêu và hành lá là hoàn tất.
Mì xào hải sản sốt XO
Món mì xào hải sản trở nên đầy đặn hương vị hơn khi kết hợp với sốt XO. Sợi mì thấm vị, hải sản ngọt tươi, ăn kèm rau xanh khiến món ăn vừa ngon miệng, vừa cân bằng dinh dưỡng.

Món mì xào hải sản được nhiều người ưa thích (Ảnh: Taste)
Nguyên liệu:
- 1 vắt mì trứng hoặc mì sợi tươi
- 80g tôm tươi
- 80g mực cắt khoanh
- 1 nắm cải thìa hoặc cải ngọt
- 2 thìa sốt XO
- 1 thìa tỏi băm
- 1 thìa dầu ăn
Cách làm: Luộc mì chín tới, xả nước lạnh cho săn sợi. Phi tỏi thơm, xào hải sản và rau đến khi chín. Thêm mì và sốt XO, đảo đều cho đến khi nguyên liệu quyện lại là có thể dùng.
Lẩu hải sản sốt XO
Sốt XO mang đến một phong cách lẩu mới mẻ với vị cay béo hài hòa, thích hợp cho những ngày se lạnh hoặc các buổi tụ họp gia đình, bạn bè.

Nồi lẩu hải sản sốt XO với nước dùng ngọt thanh (Ảnh: Sunset Magazine)
Nguyên liệu:
- 1 lít nước hầm xương hoặc nước dùng gà
- 2 – 3 thìa sốt XO
- 100g tôm tươi
- 100g mực tươi
- 100g nghêu
- Các loại nấm: nấm kim châm, nấm bào ngư
- Rau lẩu: cải thảo, cải xanh, rau muống
- Bún tươi hoặc mì
Cách làm: Đun nóng nước dùng, cho sốt XO vào khuấy đều. Nêm thêm nước mắm, đường để cân bằng vị. Khi nước sôi, nhúng hải sản, rau, nấm vào ăn kèm cùng bún hoặc mì.
Hàu nướng sốt XO
Món ăn lý tưởng cho các buổi tiệc nhỏ. Hàu béo kết hợp sốt XO cay nhẹ và mặn mà, tạo nên món khai vị đầy lôi cuốn.

Hàu béo kết hợp sốt XO cay nhẹ và mặn mà (Ảnh: Flickr)
Nguyên liệu:
- 6 – 8 con hàu sữa tươi
- 2 thìa sốt XO
- Phô mai bào (tùy chọn)
- Vài lát hành lá trang trí
Cách làm: Làm sạch hàu, đặt từng con lên khay nướng. Múc sốt XO lên từng con hàu, thêm chút phô mai nếu thích. Nướng ở nhiệt độ 180 độ C khoảng 7 – 10 phút cho đến khi hàu chín và bề mặt xém nhẹ.
Ngoài những món chính trên, bạn cũng có thể sáng tạo với sốt XO bằng cách:
- Trộn vào mì lạnh kiểu châu Á
- Dùng làm nước sốt chan cơm trắng
- Làm topping cho cơm cháy giòn rụm
- Dùng để xào nấm, rau củ hoặc bún gạo
- Làm nước chấm hải sản thay cho muối tiêu chanh
Chỉ cần biết cách làm sốt XO, bạn đã có thể thỏa sức biến tấu các món ăn hằng ngày trở nên ngon miệng hơn. Vị cay cay, mặn ngọt hài hòa cùng mùi thơm đặc trưng từ hải sản khô đã giúp loại nước sốt này trở thành “linh hồn” của nhiều món ăn đậm đà, đầy cuốn hút.
Nhập hàng tạp hóa dễ dàng - giá ưu đãi!
Xem thêm
Đổi mới bữa cơm gia đình với 3 món canh cực dinh dưỡng, được mệnh danh là canh giải rượu Hàn Quốc