Những dấu hiệu nhận biết cơ thể đang bị dị ứng với đạm sữa bò là gì?

Dị ứng đạm sữa bò là một trong những dạng dị ứng thực phẩm phổ biến, thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trong những năm đầu đời. Trong giai đoạn này, nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, tình trạng dị ứng có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ sau này. Do đó, việc nhận biết sớm các triệu chứng dị ứng đạm sữa bò và nắm rõ cách xử lý khi bị dị ứng đạm sữa là điều vô cùng quan trọng với các bậc phụ huynh.

Dị ứng đạm sữa bò là gì?

Dị ứng đạm sữa bò xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với một hoặc nhiều loại protein có trong sữa bò, chủ yếu là hai nhóm protein chính: casein và whey. Khi cơ thể nhận diện những protein này là “chất lạ”, hệ miễn dịch sẽ sản sinh kháng thể và kích hoạt các phản ứng hóa học, trong đó có histamin - nguyên nhân gây ra các triệu chứng dị ứng.

Tình trạng này có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn, tuy nhiên phổ biến nhất là ở trẻ dưới 3 tuổi - khi hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch còn chưa hoàn thiện.

Dị ứng đạm bò sữa xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với protein có trong sữa (Nguồn: Medlatec)

Những dấu hiệu nhận biết dị ứng đạm sữa bò

Tùy vào mức độ phản ứng của cơ thể, các triệu chứng dị ứng đạm sữa bò có thể xuất hiện ngay sau vài phút hoặc vài giờ sau khi trẻ tiêu thụ sữa bò hoặc các sản phẩm từ bò sữa. Các triệu chứng này được chia làm hai nhóm chính:

Triệu chứng dị ứng cấp tính (xảy ra trong vòng 2 giờ)

Đây là nhóm triệu chứng xuất hiện nhanh chóng sau khi trẻ tiêu thụ sản phẩm có chứa đạm bò sữa, thường xảy ra trong vòng hai giờ đầu và dễ nhận biết qua các biểu hiện rõ rệt trên da, đường hô hấp hoặc hệ tiêu hóa.

• Phát ban, nổi mề đay, mẩn đỏ kèm theo ngứa da
• Sưng môi, sưng mắt, phù mặt
• Khó thở, thở khò khè, thở rít
• Buồn nôn, nôn ói hoặc tiêu chảy đột ngột
• Trong trường hợp nặng có thể dẫn tới sốc phản vệ - cần cấp cứu khẩn cấp

Triệu chứng dị ứng muộn (xuất hiện sau 48 giờ)

Khác với phản ứng cấp tính, triệu chứng dị ứng muộn thường âm thầm hơn, xuất hiện sau 48 giờ và kéo dài, khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn nếu không được theo dõi sát sao.

• Da khô, nứt nẻ, nổi chàm hoặc viêm da cơ địa
• Đầy bụng, tiêu chảy kéo dài, phân nhầy hoặc có máu
• Táo bón, khó chịu, quấy khóc kéo dài
• Các biểu hiện về hô hấp như ho dai dẳng, nghẹt mũi, thở khò khè từng cơn

Những triệu chứng này dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề tiêu hóa thông thường hoặc cảm cúm, khiến việc phát hiện sớm trở nên khó khăn nếu không theo dõi kỹ lưỡng.

Tìm hiểu các triệu chứng dị ứng đạm sữa bò (Nguồn: Pharmacity)

Cách xử lý khi bị dị ứng đạm sữa

Khi nghi ngờ trẻ bị dị ứng với đạm bò sữa, cha mẹ nên làm theo các bước sau để đảm bảo an toàn cho trẻ:

Ngưng ngay việc sử dụng sữa bò và sản phẩm từ bò sữa

Ngay khi thấy trẻ có dấu hiệu bất thường sau khi dùng sữa, hãy ngưng ngay tất cả các sản phẩm có chứa đạm bò sữa. Điều này giúp ngăn chặn cơ thể tiếp tục phản ứng dị ứng.

Đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán

Không nên tự ý chẩn đoán hoặc điều trị tại nhà. Việc xét nghiệm chuyên sâu như test IgE đặc hiệu, test lẩy da hoặc thử nghiệm loại trừ và tái thử sẽ giúp xác định chính xác nguyên nhân và loại dị ứng.

Lựa chọn sữa thay thế phù hợp

Với trẻ bị dị ứng đạm bò sữa, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng các loại sữa công thức đặc biệt như:

• Sữa đạm thủy phân một phần hoặc toàn phần
• Sữa amino acid (sữa không chứa đạm nguyên vẹn)
• Sữa thực vật không chứa protein sữa động vật (sữa gạo, sữa đậu nành - nhưng cần kiểm tra dị ứng chéo)

Lưu ý: Không nên chuyển sữa một cách tự ý mà không có sự hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ.

Theo dõi sát sao các triệu chứng

Phụ huynh nên ghi chú lại các biểu hiện của trẻ sau khi ăn, thời điểm xuất hiện triệu chứng và mức độ phản ứng. Việc này giúp bác sĩ có thêm căn cứ để điều chỉnh phác đồ điều trị hoặc sữa thay thế phù hợp.

Hướng dẫn cách xử lý khi bị dị ứng đạm sữa (Nguồn: Long Châu)

Phân biệt bất dung nạp lactose và dị ứng đạm sữa bò

Đây là hai tình trạng hoàn toàn khác nhau mặc dù đều liên quan đến sữa và có một số triệu chứng tương đồng:

Việc phân biệt đúng sẽ giúp phụ huynh tránh nhầm lẫn và lựa chọn đúng hướng điều trị cho trẻ.

Dị ứng đạm bò sữa là một vấn đề không thể xem nhẹ, đặc biệt với trẻ nhỏ - đối tượng có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Nhận biết sớm triệu chứng dị ứng đạm sữa bò và hiểu rõ cách xử lý khi bị dị ứng đạm sữa sẽ giúp cha mẹ chủ động bảo vệ sức khỏe cho con em mình.

Xem thêm 

Sữa hạt dinh dưỡng nào tốt nhất hiện nay?

So sánh sữa hạt và sữa bò – Loại nào tốt hơn cho mùa hè?