Ngày nay, khi thị trường hàng hóa trôi nổi ngày càng khó kiểm soát, việc vô tình hoặc cố ý buôn bán hàng giả có thể khiến cá nhân hay tổ chức đối mặt với những hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Vậy buôn bán hàng giả là vi phạm tội gì và sẽ bị xử lý ra sao? Tham khảo chi tiết bài viết dưới đây nhé.
Hàng giả là gì?
Theo khoản 7 Điều 3 Nghị định 98/2020/NĐ-CP, hàng giả được chia thành nhiều loại. Cụ thể:
- Về công dụng và chất lượng:
- Hàng hóa không có công dụng hoặc công dụng sai lệch so với công bố.
- Hàng có thành phần chính chỉ đạt dưới 70% mức tối thiểu ghi trên bao bì hoặc công bố.
- Về nguồn gốc và bao bì:
- Hàng hóa có bao bì, nhãn mác giả mạo tên, địa chỉ của nhà sản xuất, đơn vị nhập khẩu.
- Ghi sai mã số đăng ký lưu hành, mã vạch, nơi sản xuất, đóng gói, lắp ráp.
- Về nhóm sản phẩm đặc thù:
- Thuốc và dược liệu giả theo quy định của Luật Dược 2016.
- Thuốc thú y, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật không đủ hoặc sai hoạt chất.
- Tem, nhãn, bao bì hàng hóa giả.
Các dấu hiệu trên là cơ sở quan trọng để cơ quan chức năng xác định và xử lý hành vi buôn bán hàng giả.

Hàng giả là sản phẩm bị làm sai lệch về nội dung, chất lượng hoặc nguồn gốc (Ảnh: VNPT Check)
Buôn bán hàng giả là vi phạm tội gì theo luật hình sự?
Khi hành vi buôn bán hàng giả đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm, người vi phạm sẽ bị xử lý hình sự với các tội danh cụ thể được quy định trong Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Tội sản xuất, buôn bán hàng giả (Điều 192)
Áp dụng cho hầu hết các loại hàng giả không thuộc nhóm thực phẩm, thuốc, phân bón…
- Mức cơ bản: Phạt tiền 100 triệu – 1 tỷ đồng hoặc tù từ 1 – 5 năm.
- Tình tiết tăng nặng: Có tổ chức, gây thiệt hại lớn, tái phạm… mức án có thể từ 5 – 15 năm.
- Trường hợp đặc biệt nghiêm trọng: Tù đến 20 năm hoặc chung thân nếu gây chết người, thiệt hại tài sản trên 1,5 tỷ đồng.
- Pháp nhân thương mại: Bị phạt đến 9 tỷ đồng, đình chỉ hoạt động có thời hạn hoặc vĩnh viễn.
Tội buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm (Điều 193)
- Tù cơ bản: 2 – 5 năm.
- Gây hậu quả đến sức khỏe, tài sản, làm chết người: Tù 5 – 20 năm hoặc chung thân.
- Mức xử lý nặng nhất tử hình nếu thu lợi bất chính trên 1,5 tỷ hoặc làm chết 2 người trở lên.

Tội buôn bán hàng giả là thực phẩm có thể bị phạt từ 2 năm tù đến tử hình (Ảnh: Công nghiệp thực phẩm)
Tội buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194)
Đây được xem là tội danh nghiêm trọng nhất vì liên quan trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng:
- Phạt tù từ 2 – 7 năm trong các trường hợp sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh.
- Phạt tù lên đến 20 năm hoặc tử hình nếu làm chết người, gây tổn hại nghiêm trọng sức khỏe hoặc thu lợi bất chính từ 2 tỷ đồng trở lên.
Tội buôn bán hàng giả là thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y, phân bón... (Điều 195)
- Phạt tù từ 1 – 5 năm đối với người sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm
- Phạt tù lên tới 20 năm nếu gây thiệt hại từ 3 tỷ đồng hoặc thu lợi từ 2 tỷ đồng trở lên.
- Đối với pháp nhân thương mại, mức phạt có thể lên đến 15 tỷ đồng hoặc bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.
Mức xử phạt hành chính đối với hành vi buôn bán hàng giả
Trường hợp hành vi chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, người vi phạm sẽ bị xử phạt theo Nghị định 98/2020/NĐ-CP.
Các hình thức xử phạt hành chính bao gồm:
- Phạt tiền từ vài trăm nghìn đến hàng trăm triệu đồng tùy loại hàng và mức độ vi phạm.
- Tịch thu toàn bộ vật chứng, tang vật cùng các phương tiện vi phạm.
- Buộc tiêu hủy toàn bộ hàng hóa giả mạo.
- Đình chỉ hoạt động sản xuất, kinh doanh từ 1 – 12 tháng.
- Nộp lại cơ quan chức năng khoản thu lợi bất chính.
Lưu ý: Vi phạm hành chính nhiều lần có thể bị xem xét chuyển sang xử lý hình sự.

Buôn bán hàng giả sẽ bị xử phạt hành chính nếu chưa đến mức truy cứu hình sự (Ảnh: Báo Thanh niên)
FAQ – Câu hỏi thường gặp về buôn bán hàng giả là vi phạm tội gì
-
Buôn bán hàng giả có bị phạt đi tù hay không?
Có. Tùy tính chất và giá trị hàng giả, người vi phạm có thể bị phạt tù từ 1 năm đến tù chung thân hoặc tử hình nếu gây hậu quả nghiêm trọng (đặc biệt với loại hàng hóa thuốc men).
-
Chỉ bán lẻ hàng giả với giá trị nhỏ có bị xử lý hình sự không?
Có thể. Nếu tái phạm hoặc đã từng bị xử phạt hành chính về hành vi tương tự mà tiếp tục vi phạm thì vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
-
Doanh nghiệp phạm tội buôn bán hàng giả bị xử lý ra sao?
Doanh nghiệp (pháp nhân thương mại) có thể bị phạt đến 20 tỷ đồng, cấm hoạt động, thậm chí bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.
Việc buôn bán hàng giả là hành vi nguy hiểm, xâm phạm nghiêm trọng quyền lợi người tiêu dùng và gây tổn hại cho xã hội. Qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ buôn bán hàng giả là vi phạm tội gì và những hệ quả nghiêm trọng có thể xảy ra. Vì thế, hãy lựa chọn là nhà kinh doanh minh bạch, trung thực để bảo vệ bản thân và cộng đồng.
Xem thêm: