Ngày khai giảng không chỉ là thời khắc bắt đầu một năm học mới mà còn là khoảnh khắc hội tụ niềm vui, sự háo hức và những ước mơ của hàng triệu học sinh, sinh viên trên khắp cả nước. Vậy vì sao ngày 5/9 được chọn làm ngày khai giảng toàn quốc? Câu trả lời nằm ở cả yếu tố lịch sử, khí hậu, văn hóa và truyền thống giáo dục Việt Nam.
Ý nghĩa lịch sử và hoàn cảnh ra đời của ngày 5/9
Sau khi giành độc lập năm 1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã tổ chức lễ khai giảng đầu tiên vào ngày 5/9/1945. Trong ngày này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi bức thư lịch sử tới học sinh cả nước, nhắn nhủ về trách nhiệm học tập và xây dựng Tổ quốc.
Bức thư lịch sử ấy không chỉ cổ vũ tinh thần hiếu học mà còn đặt nền móng cho một nền giáo dục độc lập. Từ đó, ngày 5/9 được xem là ngày mở đầu năm học mới mang ý nghĩa vừa giáo dục, vừa lịch sử. Việc duy trì mốc thời gian này giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về hành trình phát triển của nền giáo dục nước nhà.

Ngày 5/9/1945 là dấu mốc khai giảng đầu tiên của nền giáo dục Việt Nam độc lập (Ảnh: LỜI BÁC HỒ DẠY NGÀY NÀY NĂM XƯA)
Trước năm 1975, do điều kiện địa lý và lịch sử, mỗi miền có lịch khai giảng khác nhau. Sau ngày đất nước thống nhất, Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định chọn 5/9 làm ngày khai giảng chung trên toàn quốc. Mốc thời gian này tạo sự đồng bộ trong hệ thống giáo dục và thuận lợi cho công tác quản lý.
Việc thống nhất một ngày khai giảng cũng tạo nên bản sắc chung cho ngành giáo dục. Dù ở thành phố lớn hay miền núi xa xôi, học sinh đều cảm nhận mình đang cùng hòa nhịp với hàng triệu bạn bè trên khắp cả nước.
Tác động của yếu tố khí hậu và mùa vụ đến quyết định lựa chọn ngày 5/9 làm ngày khai giảng
Vì sao ngày 5/9 được chọn làm ngày khai giảng? Ngoài ý nghĩa lịch sử, yếu tố khí hậu đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn ngày 5/9. Ở miền Bắc, đây là thời điểm giao mùa sang thu, thời tiết mát mẻ, dễ chịu và thuận lợi cho các hoạt động ngoài trời. Ở miền Nam, tháng 9 là giai đoạn mùa mưa giảm dần, hạn chế việc tổ chức bị gián đoạn.
Thời điểm này còn trùng với giai đoạn nông nhàn ở nhiều vùng quê, tạo điều kiện để phụ huynh đưa con em tới trường. Ngoài ra, khoảng cách giữa khai giảng và Tết Nguyên đán cũng hợp lý giúp phân chia các học kỳ cân đối, hỗ trợ giáo viên và học sinh có kế hoạch học tập hiệu quả.

Ngày 5/9 thường có thời tiết thuận lợi cho các hoạt động khai giảng ngoài trời (Ảnh: Báo Chính phủ)
FAQ – Câu hỏi thường gặp về ngày 5/9
Ngày 5/9 không chỉ là một ngày lễ của ngành giáo dục mà còn gắn liền với ký ức tuổi thơ của hàng triệu người Việt Nam. Dưới đây là những thắc mắc thường gặp.
-
Ngày 5/9 có phải ngày khai giảng đầu tiên của Việt Nam?
Có. Ngày 5/9/1945 là ngày khai giảng đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã được ghi nhớ trong lịch sử giáo dục.
-
Vì sao các trường không khai giảng trước tháng 9?
Vì thời điểm trước tháng 9 thường trùng mùa mưa ở miền Nam và thời tiết nóng ở miền Bắc, không thuận lợi cho việc tổ chức ngoài trời.
-
Ngày 5/9 có được nghỉ học không?
Không. Học sinh tham dự lễ khai giảng vào buổi sáng, sau đó thường bắt đầu học ngay trong ngày hoặc ngày kế tiếp.
Vì sao ngày 5/9 được chọn làm ngày khai giảng đã được lý giải bằng cả yếu tố lịch sử, văn hóa và khí hậu. Đây là ngày hội toàn quốc của ngành giáo dục, là dịp để học sinh, giáo viên và xã hội cùng khởi động một năm học mới với nhiều kỳ vọng. Giữ gìn và trân trọng ngày 5/9 không chỉ là gìn giữ một mốc thời gian mà còn là tiếp nối truyền thống, hun đúc tinh thần hiếu học cho các thế hệ tương lai.
Xem thêm: